Yönetme, bir birimdeki iş ve işlemleri kurallara ve amacına uygun biçim- de yürütme eylemidir. Yönettiğiniz alan eğer özel sektör alanındaysa iş sizin ya da patronunuzun işidir. Fakat yöneticiliğiniz kamu sektöründe veya sivil toplum kuruluşları, dernek, vakıf, konfederasyon şeklinde örgütlenen birimlerde ise durum farklıdır: “Tüyü bitmedik yetimin adına” o makamdasınız demektir. Yani topluma, millete ve tarihe karşı “hesap verilmesi gereken bir sorumluluk” taşıyorsunuz demektir. Evet hesap verme mevkiidir yöneticilik. “Hamama giren terleyecektir.” Yöneticilik sorumluluk oranında zorluklar, riskler taşır. Atalarımız “Koyunu güden kurdu görür.” demiştir. Yöneticilerin kendisine karşı sorumlu olduğu “millet” dediğimiz olgu “soyut” bir varlık olduğu için gelip bize günlük işlerimizden dolayı hesap soramaz. Fakat bize karşı bu sorgulamayı toplum adına, “tüyü bitmedik ye- tim” adına anbean yapacak “içimizde bir yer” vardır: o da vicdanımızdır. Doğru şekilde yönetmenin ve iyi yöneticiliğin ilk şartı vicdanımızı danışman, mümkünse amir yapmaktır. Vicdanımızdan başka hiç kimse; ne amirlerimiz, ne müfettişler, ne de danışmanlarımız her an bizimle ola- mazlar. Oysa kamu veya diğer sivil yapılanmalarda görev yapan yönetici karar alırken elinde geniş tasarruf alanları vardır. Ve çoğunda yöneticiler vicdanları ile baş başa kalırlar. Vicdanlarını çalıştıramayanlar işleri konusunda karar alırken adeta kör kalır, sağır olur. Çünkü sadece yaptıklarımızdan değil yapabileceğimiz halde yapmadıklarımızdan da bizi sorumlu tutacak tek makam vicdanımızdır. Zaten yapabileceğimizi düşündürüp bizi harekete geçiren yegane makam da vicdanımızdır. İşte böyle vicdanlı olmak bize değer katar, sıradan yöneticilerden farklı kılar ve halka hizmetin çıtasını yükseltmeye yarar. En doğru ve güzel öğüt vicdandan gelir. “Vicdanlı olmak” da yaygın bir yanılgıyla “merhametli olmak”tır sanılıyor. Merhamet de elbette bir erdemdir. Fakat vicdanlı olmak bilakis “adaletli” davranmak demektir. Bir taraf lehine kararları eğip bükmemektir. Hakka riayet etmektir. Vicdan içimizde doğruyu gösteren bir terazidir. Vicdanlı davranmanın doğal sonucu Haktan yana, halkla beraber olmak- tır. Devleti önceleyen, ideolojik tutuculuk yapan ya da yakınlarını gözeten değil; hakları koruyan ve halkın yanında olan yaklaşım vicdani olandır ve bu çağımızda “sivil” yaklaşım olarak tanımlanmaktadır. İyi bir yönetici farklı görüşlere önyargısız, hoşgörülü ve tarafsız yaklaşandır “önce insan” diyebilendir. Devleti,“gücüyle bireyi ezen” değil “himayesiyle bireyi kollayan” bir aygıta çevir- mektir. “İnsanı yaşat ki devlet yaşasın.” diyen Şeyh Edebalı’nın ruhunu güncellemek sivil yaklaşımla mümkündür. Sivil olmak halktan yana olmaktır. Halktan biri olmaktır. Sivil olmak bağımsız düşünceli olabilmektir. Yönetici de zaten halkın hizmetinde olmak için vardır. Yönetici sivil zihniyette olmalıdır.